هنر و آنارشیسم

هنر و آنارشیسم

معرفی آثار، هنرمندان و جنبش‌های هنریِ همگام با آنارشیسم

گوستاو کوربه

گوستاو کوربه یکی از نخستین نقاشان رئالیسم اجتماعی قرن نوزدهم فرانسه است که زندگی کارگران و طبقه‌ی فرودست را به صورت مستقیم و با تاکید بر جنبه‌ی منفی و زیان‌آور زندگی کارگری به تصویر کشید.

کوربه‌ای که بعد از شکست کمون پاریس دستگیر شد و به زندان افتاد در سال‌های فعالیت‌اش هنرمندی بدنام نزد حکومت فرانسه بود زیرا طبقه‌ی اشراف به هنر لذت‌آور یعنی آثار خوش‌ساخت و برخاسته از تخیل و عاطفه‌ی رمانتیسیست‌ها که موضوعاتی ذهنی یا به باور پرودون فرعی داشت، عادت کرده‌بودند.

او معتقد بود که آثار هنری باید به موضوعات اجتماعی و زندگی طبقه‌ی کارگر بپردازد و از ایدئال‌‌سازی و خیال‌پردازی بپرهیزد. طبقات بالای پاریس که از رادیکالیسم رو به رشد کارگران به ستوه آمده بودند نقاشی‌های کوربه را به دلیل موضوعات گستاخانه‌ و بی‌حرمتی‌اش به ارزش‌های هنری و تحریک سیاسی طبقات پایین علیه قدرت خود، او را به خام‌دستی هنری محکوم کردند و شان و منزلت‌اش را تا جایی پایین آوردند که از به نمایش در آوردن آثار او سر باز زدند.

کوربه در نامه‌‌‌ای به پرودون از او خواست تا از آثارش دفاع کند، و این نقدها و حملات بی‌رحمانه‌ی حکومت و منتقدان درباری علیه کوربه و سبک رئالیسم‌اش بود که پرودون را مجاب کرد تا به ستایش کوربه برای وارد کردن نقد اجتماعی آنارشیستی و دگرگونی اجتماعی به قلمرو هنر برخیزد.

پرودون در فصل آغازین کتابش با عنوان در باب اصل هنر و مقصد و جایگاه اجتماعی آن به خوانندگانش اطلاع می‌دهد که امتناع حکومت فرانسه از نمایش آثار کوربه الهام بخش این رساله بوده است. او در کتابش می‌پرسد: «چه کسی برخطاست؟ کوربه‌ی به اصطلاح رئالیست، یا بدگویان‌اش، قهرمانان ایدئال؟»

به اثر از کوربه توجه کنید:

تابلوی سنگ شکنان:
کارگرانی که در حال شکستن سنگ هستند و به دلیل مشخص نبودن هویت فردی و نداشتن چهره، توجه‌ی مخاطب به کار طاقت‌فرسایشان معطوف می‌شود و از به وجود آمدن کیش شخصیت که از خاصیت‌های مهم آثار آن زمان بود، خودداری می‌شود.
رنگ‌‌بندی برخلاف تابلوهای درخشان اشرافی و رمانتیسیسم قرن نوزدهم خنثی است و همه چیز برای القای فضای خاکی و کثیف مهیا شده است.

تابلوی بازگشت از کنفرانس:
گروهی از روحانیون مست که در حال بازگشت از یک گردهمایی هستند را نشان می‌دهد. این اثر به عنوان نقدی بر ریاکاری و فساد کلیسای کاتولیک آن زمان بود. او این تابلو را از عمد برای نمایشگاه سالانه‌ی دولتی پاریس فرستاد و رد شدن این اثر توسط نمایشگاه تاثیر به سزایی در انتشار نقد کوربه به نهاد کلیسا و مذهب ایفا کرد.