در یازده ماهی که طالبان بر افغانستان حاکم بوده است تغییرات زیادی به وجود آمد. یکی از آن تغییرات فرو نشستن ترس مردم از طالبان است که اکنون با تجربه کردن انواع اعتراضات و برخوردها با طالبان به وجود آمده است. اعتراضاتی که متاسفانه سرکوب شد و هنوز تمرکز اصلی طالبان بر معترضان آن است.
در شروع این زنان و منتقدان رسانه‌ای و در واقع گروه‌های اجتماعی تحصيل کرده بود که به انواع مختلف بر طالبان می‌تاخت. مردم، بسیار وحشت‌زده بودند.
اما اکنون برعکس است، به نحوی می‌توان گفت، فضای ترس و وحشت از طالب نسبت به روزهای نخستین تسلط این گروه در کابل و دیگر ولایات، در میان مردم کم شده‌است، اما به دلیل توجه طالبان به اعتراضات جمعی و گروهی، متاسفانه اعتراضات و مخصوصا اعتراضات زنان در روزها و ماه‌های آخر نسبت به آغاز تسلط طالبان، کم شده است.
طوری‌که در اوایل زنان به جاده‌ها برآمدند و رودرو با قطعه بدری و خطرناک این گروه در جاده‌های کابل صدا بلند کردند. حتی شعارهای “مرگ بر طالب” و امثال آن سر دادند. اما در ماه‌های چهارم و پنجم که اکثر این زنان معترض از خانه‌های شان بازداشت و مورد شکنجه و اعتراف اجباری قرار گرفتند، دیگر هیچ اعتراضی در خیابان‌ها برگزار نگردید.
هرچند هنوز نیز جسته و گریخته اعتراضاتی در فضای سرپوشیده و نقاب‌دار در فضای مجازی صورت می‌گیرد، اما استخبارات طالبان شدیدا آن‌ها را تعقیب و بازداشت می‌کنند. روی این ملحوظ امروز هیچ‌کسی جرات اعتراض را ندارد.
نکته دیگری که طالبان توجهش را به آن بیشتر کرده است انتقاد در رسانه‌ها است:
رسانه‌ها در ماه‌های اخیر نسبت به اوایل تسلط طالبان شدیدا زیر زره‌بین قرار دارند. طوری که در اوایل، افراد زیادی در رسانه‌ها از طالبان انتقاد سریع و صریح می‌کردند، اما پس از این که بازداشت شدند و حتا فرار کردند، امروز هیچ کسی توانایی انتقاد را ندارد.
یعنی فضای رسانه شدیدا زیر کنترول و زره‌بین استخبارات این گروه قرار دارد.
در کل، هرچند که هراس مردم عام از طالب کم شده؛ اما سخت‌گیری و ظلم این گروه بر معترضین، منتقدین و مخالفین سیاسی و فکری شان به طور سازمان‌یافته به مراتب افزایش یافته‌است. به این معنا که در نابودی مخالفان شان هوشیارتر و غلدرتر از پیش شده‌اند.
اما مبارزه مسلحانه:
همزمان با حضور طالبان، بسیاری از گروه‌های مسلح در مناطق مختلف به وجود آمد که توانسته برای طالبان چالش آفرین باشد. این گروه ها در پنجشیر، اندراب‌ها، بدخشان و غیره هستند اما در این اواخر شاهد بسیاری از حرکات چریکی در شهرهای افغاستان از جمله کابل بوده‌ایم.
گروه‌های مسلح را می‌توان به دو تیپ شهری و روستایی تقسیم کرد. گروه‌های مسلح روستایی تجهیزات سنگین بیشتری دارند و همچنان توانایی بیشتری برای مبارزه اما در این طرف، گروهک‌های شهری حملات مخفی، تک نفره و گاهی گروهی را سازماندهی می‌کنند.
زمانی که با کسانی در افغانستان صحبت می‌کنیم می‌توانیم بفهمیم که همه این حرکت‌ها جمع شده و در نهایت نه تنها ترس مردم را از طالبان کم کرده است بلکه حتا توانسته در بین افراد طالبان ترسی از مردم را ایجاد کند.
به گفته کسی که با او در این مورد صحبت کرده‌ایم؛ سربازان طالب در شهر، کوچه و بازار کمتر دیده می‌شوند. رفت و آمدهای شان بسیار مراقبت شده است. حتا دیده شده که اگر طالبی تنهایی از جایی گذر می‌کند، چندین بار اطراف خود را در طی هرچند دقیقه بررسی می‌کند.
اکنون طالبان از مردم می‌ترسند و برای همین است که رهبران طالب، سعی دارند بسیاری از مخالفان خود را حتا به عنوان داعش تشهیر و معرفی کنند. زیرا اگر آنان افرادی را که از بین مردم هستند و بر علیه طالبان ایستاده‌اند با عنوان مخالفان طالبان معرفی کنند و بکشند، سربازان طالب با این واقعیت که مردم عیله آنان دست به اقدام مسلحانه می‌زنند روبه رو می‌شوند و این ترس را در میان آنان بیشتر می‌کند.
بسیاری از حملاتی که به نام داعش انجام می‌شود، از سوی افرادی است که پس از تسلط طالبان مسلح شده اند و در واقع ربطی به داعش ندارند اما؛ این استراتیژی روانی طالبان است که هم برای حفظ روحیه سربازان خود و هم برای ایجاد ترس بین مردم- ترس از داعش و پناه بردن به طالب- دست به تبلیغ آن می‌زند.
این از اوضاع امنیتی و نگاه مردم به طالبان که کمی امیدوارکننده است اما؛ متاسفانه بسیاری از امکانات مردمی و معیشتی در این یازده ماه از دست رفته است. دختران افغانستان هنوز از رفتن به مکتب بازداشته می‌شوند و اقتصاد کشور سخت تحت تاثیر حضور طالبان قرار گرفته است. تا حدی که مسئله آموزش که پس از مسئله امنیت، بودیجه بسیار لازم دارد، امروز برای طالبان مبدل به یکی از راه‌های درآمد شده است.
آزادی مردم، به عنوان راهکارهای اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و دولت‌های جهان نیز در این طرح سهیم هستند. طالبان، آزادی مردم را می‌گیرند و دولت‌ها در ازای کمک مالی خواهان رفع محدودیت‌ها می‌شوند؛ مشخص است که این یک بازی دوجانبه برای تمویل طالبان است.
اگر در این زمینه پرسشی داشتید، می‌توانیم مشخصا با پرداختن به اقتصاد تمویلی و مسئله آموزش دختران در افغانستان، اطلاعات و تحلیل بهتری را برای شما ارایه کنیم.
– این پاسخی به یک رفیق در برزیل درباره اوضاع افغانستان بود-